Lần cập nhật cuối lúc Thứ năm, 06 Tháng 11 2025 08:10 Viết bởi Ban Biên Tập Thứ năm, 06 Tháng 11 2025 08:01
Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (09/11) là một ngày kỷ niệm quốc gia được tổ chức hằng năm nhằm tôn vinh Hiến pháp và pháp luật, đồng thời nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật trong toàn xã hội. Ngày này được chính thức quy định tại Điều 8 Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012 (Luật số 14/2012/QH13) và được triển khai trên phạm vi cả nước từ năm 2013.
Như vậy, Ngày Pháp luật 09/11 không chỉ là một sự kiện mang tính tưởng niệm mà còn là một công cụ quản lý nhà nước chiến lược, giúp lan tỏa tư tưởng pháp quyền, nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm và văn hóa tuân thủ pháp luật của mọi công dân.

Ngày 09/11 được chọn là Ngày Pháp luật Việt Nam vì đây là ngày bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được Quốc hội thông qua năm 1946. Bản Hiến pháp 1946 là văn kiện lịch sử mở đầu cho nền dân chủ và Nhà nước pháp quyền đầu tiên của Việt Nam, đánh dấu bước ngoặt từ chế độ phong kiến sang một nhà nước độc lập, nơi quyền lực nhà nước được giới hạn và điều chỉnh bằng pháp luật.
Việc chọn ngày ban hành Hiến pháp 1946 làm Ngày Pháp luật, dù hiện nay Việt Nam đã trải qua năm bản Hiến pháp (1946, 1959, 1980, 1992, 2013), thể hiện sự trân trọng sâu sắc đối với giá trị lịch sử lập hiến và khẳng định tính liên tục của ý chí xây dựng Nhà nước pháp quyền. Đây là quyết định thể hiện tính chính danh lịch sử và tư tưởng (legitimacy), nhằm gắn kết hiện tại với nền tảng tư tưởng dân chủ pháp quyền được đặt ra ngay từ buổi đầu dựng nước.
Sự ra đời của Hiến pháp 1946 gắn liền với tư tưởng Hồ Chí Minh về pháp quyền và dân chủ. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Trăm điều phải có thần linh pháp quyền”, coi pháp luật là công cụ tối thượng để bảo vệ quyền làm chủ của Nhân dân.
Theo tư tưởng của Người, pháp luật phải:
Ngày Pháp luật Việt Nam được xem là dịp để tôn vinh và lan tỏa tư tưởng Hồ Chí Minh về “thần linh pháp quyền”, khẳng định rằng mọi công dân, tổ chức đều bình đẳng trước pháp luật và phải tự giác tuân thủ Hiến pháp. Đây cũng là dịp để toàn xã hội củng cố niềm tin vào công lý, đề cao vai trò của pháp luật trong bảo vệ quyền con người, quyền công dân và trật tự xã hội.
Ngày Pháp luật 09/11 được xác lập và triển khai trên nền tảng pháp lý chặt chẽ gồm ba văn bản quan trọng:
| Văn bản pháp lý | Số/Năm ban hành | Cơ quan ban hành | Vai trò đối với Ngày Pháp luật |
|---|---|---|---|
| Hiến pháp nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa | 09/11/1946 | Quốc hội khóa I | Cơ sở lịch sử và tinh thần, lý do chọn ngày 09/11 |
| Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật | 14/2012/QH13 | Quốc hội | Cơ sở pháp lý chính thức quy định ngày 09/11 là Ngày Pháp luật Việt Nam |
| Nghị định quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật PBGDPL | 28/2013/NĐ-CP | Chính phủ | Hướng dẫn cụ thể về nội dung, hình thức và trách nhiệm tổ chức Ngày Pháp luật |
Như vậy, Ngày Pháp luật Việt Nam 09/11 không chỉ mang giá trị tưởng niệm mà còn có ý nghĩa chiến lược trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đây là ngày để nhắc nhớ mỗi người dân về vai trò tối thượng của Hiến pháp, tôn vinh những người làm công tác xây dựng và bảo vệ pháp luật, đồng thời thúc đẩy văn hóa tuân thủ pháp luật trở thành nền tảng đạo đức và lối sống của xã hội Việt Nam hiện đại.
Ngày Pháp luật Việt Nam 09/11 không chỉ là dịp để toàn xã hội tôn vinh Hiến pháp và pháp luật, mà còn là thời điểm nhắc nhở mỗi người dân về vai trò, trách nhiệm của mình trong việc tôn trọng, tuân thủ và bảo vệ pháp luật. Đối với mọi công dân, đặc biệt là thế hệ trẻ và học sinh, việc hiểu rõ quyền và nghĩa vụ pháp lý của bản thân không chỉ góp phần xây dựng một xã hội kỷ cương, văn minh mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Mỗi công dân Việt Nam đều là chủ thể của pháp luật, vừa có quyền, vừa có nghĩa vụ thực hiện và bảo vệ pháp luật. Trong Ngày Pháp luật, người dân cần thể hiện tinh thần thượng tôn pháp luật không chỉ qua lời nói mà bằng hành động cụ thể.
Thứ nhất, công dân có trách nhiệm tìm hiểu, cập nhật kiến thức pháp luật, đặc biệt là những quy định liên quan trực tiếp đến đời sống, công việc và quyền lợi của mình. Pháp luật không phải là điều gì xa vời hay trừu tượng; nó hiện hữu trong từng hành vi nhỏ hằng ngày: khi tham gia giao thông, ký kết hợp đồng, ứng xử trên mạng xã hội hay trong việc bảo vệ môi trường sống. Việc chủ động học tập, tìm hiểu pháp luật giúp mỗi người tránh vi phạm do thiếu hiểu biết và trở thành người dân sống, làm việc đúng chuẩn mực xã hội.
Thứ hai, mỗi công dân cần tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật. Việc chấp hành luật giao thông, nộp thuế đầy đủ, bảo vệ tài sản công, không tham gia tệ nạn xã hội, không phát tán thông tin sai sự thật,… chính là những hành động thiết thực thể hiện tinh thần sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Ngày Pháp luật không chỉ là một lễ kỷ niệm, mà còn là lời nhắc nhở để mọi người tự soi xét lại cách hành xử của bản thân, điều chỉnh hành vi cho phù hợp với chuẩn mực xã hội.
Thứ ba, công dân có trách nhiệm đấu tranh chống lại các hành vi vi phạm pháp luật. Mỗi người không nên thờ ơ, né tránh mà cần dũng cảm lên tiếng trước những hành vi trái pháp luật, bảo vệ công lý, góp phần xây dựng xã hội an toàn, lành mạnh. Việc tố giác tội phạm, ngăn chặn bạo lực, tham gia các phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” hay các hoạt động tuyên truyền pháp luật tại địa phương là những minh chứng cụ thể cho tinh thần công dân trách nhiệm.
Cuối cùng, công dân cần chung tay lan tỏa văn hóa pháp luật trong cộng đồng. Việc nhắc nhở người thân, bạn bè sống và làm việc đúng luật, chia sẻ các thông tin pháp lý chính thống, tham gia các cuộc thi, diễn đàn pháp luật… chính là cách để góp phần xây dựng xã hội thượng tôn pháp luật, củng cố niềm tin của nhân dân vào công lý và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Trong mọi thời đại, thanh thiếu niên và học sinh luôn là lực lượng kế thừa và phát huy những giá trị của xã hội. Việc giáo dục pháp luật cho học sinh ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường là một nhiệm vụ quan trọng nhằm hình thành nhân cách, ý thức công dân và lối sống có trách nhiệm.
Trước hết, học sinh cần chủ động học tập, tìm hiểu về pháp luật thông qua các môn học như Giáo dục công dân, Lịch sử, hoặc thông qua các buổi ngoại khóa, sinh hoạt chủ điểm nhân Ngày Pháp luật 09/11. Việc hiểu biết pháp luật giúp học sinh nhận thức được quyền và nghĩa vụ của mình, biết bảo vệ bản thân trước các hành vi xâm hại, đồng thời cư xử đúng mực trong học tập, sinh hoạt và giao tiếp xã hội.
Bên cạnh đó, học sinh cần rèn luyện thói quen sống và học tập theo pháp luật. Trong trường học, việc tuân thủ nội quy, giữ gìn kỷ luật, tôn trọng thầy cô, đoàn kết với bạn bè chính là biểu hiện cụ thể của tinh thần tôn trọng pháp luật. Ngoài xã hội, học sinh cần gương mẫu chấp hành luật giao thông, không sử dụng mạng xã hội để nói xấu, bôi nhọ người khác, không tham gia các hành vi bạo lực học đường hay gian lận trong học tập. Những hành vi tưởng chừng nhỏ ấy lại thể hiện rõ nhất ý thức pháp luật của mỗi người.
Hơn nữa, học sinh nên tích cực tham gia các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam do nhà trường hoặc địa phương tổ chức. Các hoạt động như hội thi tìm hiểu pháp luật, vẽ tranh cổ động, sân khấu hóa tiểu phẩm về pháp luật, diễn đàn “Học sinh với pháp luật”, hay các buổi nói chuyện chuyên đề với luật sư, công an, cán bộ tư pháp… không chỉ giúp các em hiểu sâu hơn về pháp luật mà còn tạo cơ hội để rèn luyện kỹ năng tư duy, giao tiếp, hợp tác. Qua đó, tinh thần thượng tôn pháp luật được nuôi dưỡng và lan tỏa trong thế hệ trẻ.
Ngoài ra, trong thời đại số, học sinh còn có thể thực hiện hành động tuyên truyền, chia sẻ kiến thức pháp luật qua mạng xã hội một cách văn minh. Các bài viết, video ngắn, hoặc hình ảnh tuyên truyền về pháp luật, quyền trẻ em, an toàn giao thông, phòng chống bạo lực học đường… khi được lan tỏa sẽ góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng, nhất là giới trẻ.
Để Ngày Pháp luật Việt Nam thật sự đi vào đời sống, không dừng lại ở khẩu hiệu, mỗi cá nhân cần biến nhận thức thành hành động cụ thể:
Những hành động tuy nhỏ nhưng góp phần hình thành văn hóa pháp luật trong đời sống hằng ngày – một yếu tố quan trọng để xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Khi mọi công dân đều tự giác chấp hành và bảo vệ pháp luật, đất nước sẽ có nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.
Trách nhiệm và hành động của mỗi công dân, học sinh trong Ngày Pháp luật không chỉ có ý nghĩa trong một ngày lễ, mà còn thể hiện tinh thần sống theo pháp luật trong suốt cả năm. Mỗi người, dù ở cương vị nào, khi hiểu và tôn trọng pháp luật đều góp phần củng cố Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, nơi pháp luật là chuẩn mực cao nhất điều chỉnh mọi hành vi xã hội.
Đối với thế hệ trẻ, Ngày Pháp luật 09/11 chính là dịp để khơi dậy lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm và tinh thần công dân. Khi học sinh hôm nay trở thành công dân trưởng thành trong tương lai, chính họ sẽ là những người tiếp nối, bảo vệ và phát triển đất nước bằng tri thức, đạo đức và ý thức pháp luật vững vàng.
Ngày Pháp luật Việt Nam không chỉ là ngày hội tôn vinh Hiến pháp mà còn là dịp để mỗi công dân – đặc biệt là học sinh – thể hiện trách nhiệm của mình với xã hội. Hành động nhỏ, ý thức lớn: đó là cách mỗi người chung tay xây dựng Việt Nam trở thành một quốc gia pháp quyền, dân chủ, công bằng và văn minh.